Geschiedenis van de Leidse Waag
De Leidse Waag is rond 1657 gebouwd (op de poort staat het jaar 1658 afgebeeld, echter was de daadwerkelijke bouw van de poort al eerder begonnen) en ontworpen door Pieter Post. Net als de Zijlpoort is ook de Waag gebouwd in de stijl van het classicisme. De beeldhouwkunst die boven de toegangspoort van de Waag te zien is wederom afkomstig van de beeldhouwer Rombout Verhulst.
Het gebouw dat we nu kennen als de Leidse Waag is pas in 1657 gebouwd aangezien eerst een ander gebouw fungeerde als Waag. Dit andere gebouw, geheel gemaakt van hout, stamt van het jaar 1455 en stond op de plaats waar de drie grote waterwegen (Nieuwe Rijn, Oude Rijn en Mare) van Leiden bijeen komen: de Vismarkt.
Toen en nu
De Waag was de plek waar de goederen van handelaren uit andere steden gewogen en gecontroleerd werden, op deze manier was het voor de stad Leiden mogelijk om naast accijnzen over de goederen te heffen ook de producten op kwaliteit te controleren. Een ander voordeel van de Waag was dat de afnemer, de uiteindelijke koper van het handelswaar, precies wist waar hij of zij aan toe was aangezien de handelaren een ‘waagbriefje’ kregen wat eigenlijk de garantie was voor de consument dat het gewicht van de goederen juist was.
Tegenwoordig word het gebouw van de Leidse Waag gebruikt voor concerten die worden georganiseerd vanuit de Stadsgehoorzaal Leiden, ook is het gebouw van de Waag te huur voor onder meer recepties, diners en cabaretvoorstellingen.
Weegschalen en kranen
Het onderste beeldhouwwerk laat een weegschaal zien waarbij aan de rechterkant de controleur te zien is (de man met de hoed) en aan de linkerkant twee mannen die een zak met handelswaar op de weegschaal plaatsen. In totaal beschikte de Leidse waag over drie van zulke weegschalen die alle drie naar buiten konden worden verschoven zodat de handelaren hun goederen niet allemaal naar binnen hoefden te brengen. Voor het wegen van de handelswaar werden maten gehanteerd die wij tegenwoordig niet meer kennen zoals de ‘aggele’ en de ‘schepel’. Om de goederen te lossen die per schip de stad in werden gevoerd stonden langs de kade diverse kranen opgesteld, deze kranen zijn helaas niet meer aanwezig.
Boter in tonnen
Het bovenste beeldhouwwerk van de kunstenaar Rombout Verhulst laat zien hoe meerdere mannen in de weer zijn met tonnen. Deze tonnen, aangevoerd vanaf het platteland, waren gevuld met boter. Achter de Leidse Waag stond namelijk de boterhal, de centrale marktplaats in de stad Leiden waar onder andere boter verhandeld werd.